ตลอดปี 2561 Phuket e-magazine ชวนคุณเที่ยวภูเก็ต ทั้งชิม ทั้งช็อป ทั้งชิลล์ หลากแนว หลายทริปมาตลอดทั้งปี เริ่มต้นปีใหม่ 2562 นี้ เราอยากชวนคุณๆ มาเป็นนักท่องเที่ยวแนวรักษ์โลก ปรับแนวคิด เปลี่ยนพฤติกรรม เที่ยวอย่างสร้างสรรค์ไม่สร้างขยะให้เป็นภาระของโลกใบนี้ ร่วมเป็นอีกหนึ่งแรงที่ช่วยกันรักษาทะเลภูเก็ตและทุก ๆ ที่ให้สวยสะอาด รักษาชีวิตสัตว์ทะเลไม่ให้สูญพันธุ์ ฟังแนวคิดจาก คุณประสพสุข เลิศวิริยะปีติ หรือ ครูป้อม ศิลปินที่สร้างสรรค์ผลงานศิลปะจากขยะ ครูป้อมเคยจัดแสดงนิทรรศการทั้งในประเทศและต่างประเทศ รวมทั้งจัดเวิร์คช็อปจัดค่ายศิลปะให้กับเยาวชน ใช้ศิลปะสร้างจิตสำนึกรักษ์สิ่งแวดล้อมให้กับคนรุ่นใหม่ และอยากชวนไปเที่ยวสตูดิโอของครูป้อมที่ Phuket Art Village ซอยไสยวน ราไวย์ เพื่อเป็นแรงบันดาลใจในการตั้งปณิธานกับตัวเองเป็นนักท่องเที่ยวรักษ์โลก เที่ยวสนุกได้โดยไม่ทำลายความงามของธรรมชาติและสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ บนโลกใบนี้
ครูป้อมเล่าว่า คนกรุงเทพฯ อย่างเธอมาภูเก็ตครั้งแรกเมื่อ 20 กว่าปีก่อน เห็นความงามของทะเลภูเก็ตถึงกับตะลึงและตกหลุมรักเกาะแห่งนี้ทันที อยากมาใช้ชีวิตอยู่ที่นี่ เมื่อมีโอกาสจึงเลือกมาทำงานอยู่ที่นี่ จนกระทั่งเกิดเหตุการณ์สึนามิขึ้นในปี พ.ศ.2547 ครูป้อมซึ่งปกติต้องไปนั่งเขียนภาพหน้าหาดเป็นประจำทุกเช้า แต่วันนั้นเกิดเปลี่ยนใจ ทำให้รอดจากเหตุการณ์นั้นมาได้ หลังคลื่นยักษ์ถล่ม ความเสียหายที่เกิดขึ้น ภาพที่เธอเห็นและบอกว่า “เหมือนระเบิดปรมาณูถล่ม” ทุกอย่างพังพินาศ ขยะเกลื่อนเต็มเมือง ความสูญเสีย ทำให้คิดได้ว่า “ธรรมชาติก็เป็นของเขาเช่นนี้ แต่มนุษย์เรานี่แหละ ทำอะไรไว้กับธรรมชาติ” เหตุการณ์นั้นทำให้เกิดแรงขับเคลื่อนในการสื่อสารอะไรบางอย่างออกไปเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลง
“ปกติเราจะเดินหน้าหาด เก็บเศษไม้ทะเลมาทำงานศิลปะ สร้างงานประติมากรรม เมื่อหลายปีก่อนหน้าหาดภูเก็ตขยะน้อยมาก รองเท้าแตะสักคู่แทบไม่เคยเห็น แต่ปีหลังๆ มานี้เราเดินหน้าหาดจะพบขยะมากขึ้นเรื่อย ๆ และแปลกปลอมจากธรรมชาติมากขึ้นเรื่อย ๆ อย่าถามเลยว่ามีขยะอะไรบ้าง ถามว่าไม่มีอะไรจะตอบง่ายกว่า เพราะมีทุกอย่าง เราต้องทำอะไรสักอย่างเพื่อบอกทุกคนว่า สิ่งที่มนุษย์ทำส่งผลอย่างไรต่อธรรมชาติ เราจึงเก็บขยะเหล่านั้นมาสร้างเป็นประติมากรรม เปลี่ยนสิ่งที่ไม่มีค่าให้มีความหมาย หลังจากรวบรวมผลงานได้ก็จัดแสดงนิทรรศการ และมีโอกาสต่อยอดมาเรื่อย ๆ ทั้งในประเทศ ทำงานร่วมกับกรีนพีซ ลงพื้นที่ชุมชนชายหาด รวมทั้งมีโอกาสไปแสดงผลงานที่ต่างประเทศ ตั้งแต่ในช่วงที่สังคมยังไม่ตื่นตัวเรื่องนี้กันสักเท่าไหร่”
“นอกจากสร้างงานศิลปะ เราอยากส่งต่อความคิดให้เด็ก ๆ เพราะพวกเขาคืออนาคต เมื่อมีโอกาสได้ไปทำเวิร์คช็อปสอนเด็กทำงานศิลปะจากขยะ โดยเฉพาะเด็ก ๆ ที่อยู่แถบชายทะเล เราตั้งคำถาม ว่าเขาอยากให้ใคร ๆ พูดถึงเกาะบ้านเขาว่าเป็นเกาะที่สะอาดที่สุด หรือเป็นเกาะที่สกปรกที่สุด ให้เขาเลือก ชวนกันไปเดินเก็บขยะหน้าหาดในชุมชนของเขาเอง เอามาล้าง ทำความสะอาด แล้วคิดว่าจะเปลี่ยนขยะให้เป็นของมีค่าอย่างไร กระบวนการเหล่านี้ทำให้เขาตระหนักได้เองว่าเขาควรทำอย่างไร เพราะทุกคนรักบ้าน ไม่มีใครอยากให้บ้านของตัวเองเป็นบ้านที่สกปรกที่สุด”
หลายๆ คนอาจมองว่า การท่องเที่ยวนั้นคือตัวการสำคัญของการสร้างขยะ ครูป้อมบอกว่า “ไม่แปลกที่จะคิดเช่นนั้น เพราะที่ไหนมีคนเยอะ ที่นั่นมีขยะเยอะ” นั่นคือเหตุผลที่เมืองท่องเที่ยวมักมีปริมาณขยะจำนวนมาก หากขาดจิตสำนึก ขาดระบบการจัดการขยะที่ดีแล้ว ผลที่ตามมาคือความเสื่อมโทรมของธรรมชาติ ความงามของชายหาดจะถูกทำลายไปแน่นอน และส่งผลกระทบต่อเนื่องไปหมดไม่เว้นแม้แต่มนุษย์ที่เป็นต้นเหตุของปัญหา แต่ถ้าเราเริ่มเปลี่ยนพฤติกรรมตั้งแต่วันนี้ ถ้าแหล่งท่องเที่ยวทุกหาด มีจุดทิ้งขยะแยกขยะอย่างชัดเจน มีอาสาสมัครให้ความรู้ ขยะประเภทไหนทิ้งถังไหน มีระบบจัดการขยะที่มีประสิทธิภาพ และทำอย่างจริงจัง เมื่อเห็นภาพได้ชัดเจนเชื่อว่าทุกคนก็พร้อมช่วยกัน ไม่ทิ้งขยะเกลื่อนกลาด ไม่ทำลายชายหาดที่สวยงาม
“ถ้าเป็นนักท่องเที่ยวที่แท้จริงเขาจะไม่อยากทำลายธรรมชาติ อยากให้นักท่องเที่ยวทุกคนคิดว่าถ้าที่นี่เป็นบ้านของคุณ คุณคงไม่อยากให้บ้านสกปรกหรือเสื่อมโทรม ไปเที่ยวที่ไหนก็ขอให้คิดว่าที่นั่นเหมือนบ้าน แล้วคุณจะไม่อยากทำลาย และช่วยกันรักษาไว้ให้สวยงามสมบูรณ์ที่สุด”
คุยกับครูป้อมจบแล้ว เราเดินชมผลงานของเธอที่จัดแสดงไว้ในสตูดิโอ ก็ยิ่งเห็นภาพว่าขยะที่มนุษย์สร้างกันเอาไว้มันมากมายมหาศาลและส่งผลกระทบต่อสัตว์ทะเลและสิ่งแวดล้อมมากแค่ไหน มาเที่ยวภูเก็ตคราวหน้าแนะนำให้ลองแวะไปสตูดิโอของครูป้อมที่ Phuket Art Village สักครั้ง แล้วความคิดของคุณจะเปลี่ยนไป เที่ยว รักษ์ โลก คุณทำได้ไม่ยากเกินไปแน่นอน
